1. Montessori eğitimi nedir?
Montessori eğitimi; Çocuğa hazırlanmış bir çevrede kişiliğini oluşturmak için özgürlük tanıyarak kişiliğinin gelişim sürecinin destekleyen, ortaya çıkaran, çocuğun kendi onuru içerisinde bireyselleşmesi ve sosyalleşmesini ciddiye alan, kişisel bir eğitimdir.
Montessori eğitimi temelde kişiliğin oluşumu üzerinde durmaktadır. Bunu açıkça şu şekilde ifade etmektedir:
“Eğitimde metot değil, insan kişiliği göz önüne alınmalıdır”
2. Montessori eğitimi çocuğumda nasıl bir gelişme, değişiklik yapacak?
Maria Montessori yetişkin insanın çocuklara kendi çocukluklarını unuttukları için önyargılı baktıklarını saptamıştır. Eğitim kuramını gerçekleştirirken yaptığı gözlemler sonucu aslında çocukların hiç de sanıldığı gibi;
- Ödül ve cezaya
- Gereksiz uyarılara ve konuşmalara
- Hatalarının düzeltilmesine gereksinim duymadıklarını saptamıştır.
Tüm bunları çocuklara öğreten aslında yetişkindir. Düşünülecek olursa her anne ya da çocukla ilgilenen insan bunun ne kadar doğru olduğunu fark eder.
Çocukları her alanda dışa bağımlı hale getiren bir yetişkinleriz. Karnını doyurmak, tuvalet eğitimi…gibi en doğal durumları bile abartılı takdirlerle karşılayarak çocukları ödül beklentisine bağımlı hale getiririz. Oysa Montessori’ye göre çalışmak ne dışarıdan empoze edilmekle ne de başkası için yapılmayıp çocuğun zihnini çevreyle bütünleştirmektedir.
Bu nedenle çocuklar okulda başkalarının hoşuna gidecek şeylerle meşgul olmayıp kendilerini oluşturacak, geliştirecek işlerle meşgul olmaktadırlar. Bu yüzden de ödül ya da hataların düzeltilmesine gereksinim duymayan kendisine güvenen bir kişilik geliştirebilmekteler.
3. Hedeflenen çocuğu anlatır mısınız?
Her çocuk kendine has ve özel. Montessori eğitim sisteminde çocuğun bu benzersiz karakter yapısına saygı duyularak eğitim veriliyor. Bu şekilde;
Özgüvenli, yaratıcı,kolay sosyalleşebilen, kendi özdisiplinini kurabilen, kendisine ve çevresine saygı ve sevgi duyan, bulundukları çevre ve doğa’ya özenli çocuklar olabiliyorlar. Öğrenmeyi seven, çalışmayı, yaratmayı ve üretmeyi seven, kendileriyle ve Dünya ile barışık bireyler olsunlar istiyoruz.
4. Montessori eğitim sisteminde okul öncesi eğitim alan bir çocuk, sonraki okul hayatında adapte olmakta/uyum sağlamakta zorlanır mı? Kendi ilkokulunuzu kurmayı düşünüyor musunuz?
Bu soru, Montessori eğitim sistemi hakkında en çok sorulan ve haliyle en çok araştırma yapılan konularda. Araştırmaların sonuçlarına gore, Montessori Eğitim sisteminin çocuklara kazandırdığı, empati kurabilme, kolay adapte olabilme, sosyallesme, öğrenmeyi ve çalışmayı sevme, içdisiplin kurabilme özellikleri, çocuklara girdikleri her ortamda ve farklı sistemlerde başarıyı beraberinde getiriyor.
Öğrenmeyi, üretmeyi, yaratmayı , çalışmayı sevmek ve özgüven hayatta başarının anahtarı değil mi? Çocuklarımızın bu okuldan sonra herhangi bir ilkokulda başarılı olacaklarına güvenimiz tam.
Bununla birlikte , bahsettiğimiz tüm sebeplerden dolayı, Montessori Eğitim sisteminde eğitim veren bir ilkokul kurmayı hedefliyoruz. Almanya’daki kardeş okulumuz da, bizim gibi bir kaç aile ile bir villada başlamış, bu yıl 25. yıl dönümlerini, büyük bir kampüste kutladılar. Neden olmasın?
5. Montessori sisteminde 3-6 yaş birlikte eğitim alıyor. Bu küçük çocuklar için sorun olmuyor mu?
Montessori Eğitimi karma yaş eğitimin gücüne inanıyor. Dünya’daki binlerce Montessori okulunda örneklerini görebilirsiniz. Birlikte eğitim gören değişik yaştaki çocuklar, daha iyi sosyalleşebilen, kolay empati kuran, küçüklerini koruyup anlayış gösteren toplumsal bireylere dönüşüyor. Ayrıca bu çocukların kendi gelişim hızında, fiziksel yaşlarının dışında, çeşitli seviyelerde eğitim alabilmelerine olanak sağlıyor. Daha iyi ilerleyebiliyorlar.
6. Çocuğum Montessori Pedagojisi’ne niçin gerek duyar?
Çocuklarını bir Montessori anaokulu’na mı yoksa farklı bir okula mı göndermeleri gerektiğini düşündüklerinde, ebeveynler kendilerine doğal olarak bu soruyu soruyorlar. Yanıt insan ve çocuk gelişiminin temel olgusunda yatmaktadır; her çocuk, kendine özgü bir gelişime sahip bireysel bir kişiliktir. Çocuk ebeveynlerden ve eğitimcilerden bireysel özelliklerine uygun bir eğitim almalıdır. Montessori-Pedagojisi bunu sağlayabiliyor.
İki ya da daha fazla çocuğa sahip tüm ebeveynler her çocuğun farklı olduğunu çoğu kez daha doğumdan itibaren bilirler. Doğum sonrasında bir çocuğun diğerinden daha erken ya da daha geç oturmayı, konuşmayı ya da yürümeyi öğrendiği gözlemlenir. Bu normal bir olgudur. İtalya’nın ilk kadın doktoru, pedagog ve antropoloji profesörü Maria Montessori (1870-1952) bu olguyu daha bu yüzyılın başlarında fark etmiş ve her bir çocuğun bireyselliğine azami ölçüde uyan bir pedagoji geliştirmiştir.
Bu çocuğun bireysel becerilerine ve ilgi alanlarına, bireysel öğrenme hızına ve karakter özelliklerine uygun bir pedagojidir.
7. Diğer eğitim felsefelerinden farkı nedir?
Eğitimin giderek öğretmen merkezli, pasif ve ezberci olduğu; bundan da öte eğitimin robot insanlar yetiştirdiği yönündeki eleştiriler son birkaç on yıldır daha yüksek sesle dile getirilmektedir. Ayrıca, eğitimin hemen her ülkede yaratıcılıktan uzak, problem çözemeyen, bilgi deposu ancak bu bilgileri nerede ve nasıl kullanacağını bilmeyen tek düze insanlar yetiştirdiği de söylenmektedir. Bu duruma çözüm olarak da, öğrenci merkezli, aktif, yapılandırmacı ve çoklu zekaya dayanan eğitim yaklaşımları önerilmektedir.
Bu bağlamda Montessori Eğitimi çocuğa önceden hazırlanmış bir çevrede kendi kendini geliştirebileceği şekilde hareket ve faaliyet özgürlüğü tanımayı amaçlayan, kendi kendine oluşan ve gelişen bir eğitim sistemidir.
Montessori yönteminin temel ilkeleri ise çocuğun doğuştan sahip olduğu kendisini geliştirme potansiyelinden kaynaklanmaktadır. Bunlar; emici zihin, gelişimdeki duyarlı dönemler, tekrarın önemi, önceden hazırlanmış bir çevrenin gerekliliği, çocuğu iç disipline yönelten bir özgürlük anlayışı, dikkatin yoğunlaşması, çalışma şevki ve sevinci, çocuğun toplumsal bir varlık olarak gelişmesidir. Günümüzde hemen her kesimden insanlar tarafından arzulanan eğitim anlayışı da bundan farklı değildir.
Özetle çocuğu merkeze almayan eğitim anlayışlarının başarısızlıkla sonuçlanacağı bir gerçektir. Montessori’nin ileri sürdüğü yöntemin merkezinde çocuk bulunmaktadır; öğretmen, çocuğun hizmetinde olan ve ihtiyaç duyduğunda çocuğa yardımcı olan bir yetişkindir.
8. Montessori okulunun diğer okullardan farkı nedir?
Günümüzde Montessori Eğitiminin diğer eğitimlerden tek farkı sanki materyallermiş gibi düşünülmektedir. Oysa materyaller Maria Montessori’nin bizzat vurguladığı gibi özel durumlarda keşfedilmiş ve geliştirilmiştir. Bu nedenle materyallerde yatan felsefeyi bilmeden onu çocuğun kullanımına sunan bir okulda hiç de beklenen sonuçları vermemekte ve bu nedenle işe yaramaz izlenimi uyandırmaktadır. Montessori eğitim materyalleri ancak uygun koşullar oluştuğunda ve belli bir felsefi düşünce ile çocuğa sunulduğunda gerçekte bir anlam ifade ederler. Bu koşullar da Montessori eğitiminin çocuğa bakışı ve antropolojisinde yatar.
Montessori eğitiminde eğitimin amacının çocuğun yetişkinden bağımsızlaşması olduğu ve çocuğun kendisini eğiteceği bir potansiyeli bulunduğuna inanılır. Materyallerle çocuk için hazırlanmış olan çevrede bulunan çocuklar;
• Çalışacakları materyali seçmekte
• Çalışacakları yeri belirlemekte • Çalışacakları arkadaş tercihinde
• Çalışacakları süreyi belirlemekte özgürdürler.
Tüm bu özgürlüklerin kullanımında tek bir sınır diğerlerinin alanına girmemek kimseyi rahatsız etmemek vardır. Bu da demokrasinin temelidir. Bu kurallara önce çocuğun hayatındaki öğretmen de dahildir. Böylece çocuk kuralları çevresindeki uygulamalardan öğrenecektir. Disiplin özgürlükten kaynaklanan bir sorumluluk duygusundan gelir. Böylece içselleştirilir.
9. Montessori okulundan sonra çocukların başka bir okula geçtiğinde uyum ve başarı sorunu oluyor mu?
3 – 6 yaş arasını sağlıklı olarak geçirmiş, herhangi bir şekilde gelişim enerjileri baskı altına alınmamış, zihinsel süreçlerini sağlıklı yaşamış çocuklarda daha sonrasında başka okul sistemlerine uyum sorunu yaşanmamaktadır.
10. Nasıl veli insiyatifi olan bir okul kurmaya karar verdiniz?
Katıldığımız bir toplantıda Emel Çakıroglu Wilbrandt’la tanıştık. Sohbet sırasında, var olan eğitim sisteminden duyduğumuz sıkıntılardan bahsettiğimizde, “eleştirmek yerine neden çözüm üretmiyorsunuz ?” diye sordu ve bize yurtdışında, bizim gibi düşünen velilerden ve kurdukları “veli inisiyatifi okulları”ndan bahsetti. Biz de yüzlerce bu şekilde kurulmuş okulu örnek alıp, yola koyulduk.
11. Çevrenize diğer velileri nasıl topladınız?
Hepimizin çevresinde aynı sıkıntıları yaşayan anne-babalar vardı. Bu fikri ve heyecanı paylaşınca, onlar da bu oluşumun bir parçası oldular ve aynı hızla büyümüye devam ettik.
12. Montessori eğitim sistemini iyi bilen Emel Çakıroğlu Wilbrant’ı işin içine nasıl kattınız?
Bu bir katılım değil, buluşma oldu. Emel Hanım’ın yıllarca inandığı, kişilerin üzerinde, köklü ve içindekilerin sahip çıktığı bir yapıda Montessori Eğitimi’nin en iyi şekilde uygulanabileceği düşüncesi ile bizim yapımızla birleşti.
13. Tüm veliler bir araya gelip okulu nasıl kurdunuz?
Veli inisiyatifi “patron-müşteri ” ilişkisi yerine “veli-eğitimci-çocuk” ilişkisini içeriyor. Bu yapıyı oluşturabilmek için öncelikle “Montessori ve Kaynaştırma Eğitimini Geliştirme Derneği”ni kurduk. Okul, derneğin iktisadi teşebbüsü olarak kuruldu. Dernek çatısı altında gönüllü veliler, okulun var oluşunun her aşamasında hepbirlikte çalışarak; bir veli inisiyatifi montesori okulunu: “Küçük Kara Balık Çocukevi”ni hayata geçirdi.
14. Peki kuruluşta yer alan velilerin çocukları büyüdüklerinde yine okulda insiyatifleri olacak mı?
Veli inisiyatifini aslında iyi işleyen bir “okul aile birliği ve mezunlar derneği” olarak düşünebilirsiniz. Bu inisiyatif “gönüllülük” esasına dayandığı için, anne-baba istediği sürece bu yapı altında çalışabilir. İnisayitif almak bir sorumluluk olmakla beraber bir zorunluluk değil.
15. Şu anda hali hazırda eğitim veren anaokullarının yanlışı neydi? Yani neden mutlu olmayıp bu oluşumu kurmaya karar verdiniz?
Mevcut eğitim sisitemi; çocukların kişisel özelliklerine, bağımsız karakterlerine, özgün yapılarına,yeteneklerine, birey oluşlarına saygı duymayarak, hazır kalıplar içinde eğitim veriyor. Standart bir anaokulunun içindeki gürültünün ve uygulamaların içinde yetişkin olarak bile sakin kalmak zor. Çocuklar kendilerini gerçekleştirmek istiyorlar, her biri özel, sistem ise eğitmenin planını gerçekleştirmek istiyor ve tek kalıp içinde.
Bizi etkileyen ve ülkemizde giderek daha çok sayıda insanın dikkatini çeken ise Montessori Sisteminin yapısı. Montessori eğitiminde; çocuk, bireysel bir eğitim içinde, kendi öğrenme hızı, yetenekleri, kişisel gelişimi doğrultusunda eğitim alıyor. Ve çocuklar daha özgüvenli, kendi başına karar alabilen yüksek konsantrasyon düzeyine ulaşabilen, sosyal bireyler oluyorlar.
100 yıldır süregelen bu sistemin, yurt dışında binlerce örneği, ispatlanmış başarılı sonuçları var.
16. Veli insiyatifi nedir?
Görevini tam yapan bir Okul Aile Birliği.
17. Veliler bireysel olarak nasıl katkıda bulunuyor?
Gönüllü veliler oluşuma kendi profesyonellikleri doğrultusunda katkıda bulunuyorlar. Yapılması gereken işler ve gerekli materyaller belirleniyor ve her veli üzerine aldığı görevi yapıyor.
18. Neden Küçük Kara Balık?
Küçük Kara Balık, yazar Samed Bahrengi’nin dünyaca ünlü çocuk kitabı. Çocuklar için yazılan bir masal kitabı olmanın ötesinde, adalet, eşitlik, dogmayı sorgulama kavramlarını vurgulayan bir başyapıt sayılan eser pek çok sebepten ötürü okulumuzun isminin esin kaynağı oldu.
Özgür, sorgulayan, ilerleyen, yol gösteren ve önemlisi kendini gerçekleştiribilen bir balık olan, Küçük Kara Balık gibi onlarca küçük balık yetişecek okulumuzda…
Siz de sorularınızı dernek@montessor.org.tr adresinden bize sorabilirsiniz.
